ردیفهای موسیقی را از طریق لوله بخاری آموخت!
تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۲۲۸۰۲
نامش «اسکندر ابراهیمی زنجانی» بود ولی به واسطه اینکه در آن زمان تعصباتی نسبت به موسیقی وجود داشت، او هم برای اینکه مبادا خدشهای به نام و نشان پدرش وارد شود، اسم مستعار «منصور نریمان» را برای خود برگزید. نریمان پدر عودنوازی ایران لقب گرفت و کم به موسیقی ایران خدمت نکرد ولی گویا او نیز اواخر عمر از کملطفیها گلهمند بود؛ میگفت: «تا وقتی که سالم هستی همه دورت جمع میشوند، اما همین که بنیهات ضعیف میشود همه کنارت میگذارند، مسئولان هم با من خداحافظی کردهاند».
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اواخر آذر ماه امسال «مهارت ساختن و نواختن عود» به طور مشترک به نام ایران و سوریه در یونسکو ثبت شد.
ایران اکونومیست در راستای ارج نهادن به بزرگانی که سال ها برای این ساز زحمت کشیدند تا امروز که در نهایت به ثبت جهانی رسید، در گزارش هایی مجزا مروری دارد بر زندگی نوازندگان مطرح ساز عود در کشورمان.
در گزارش نخست به زندگی عبدالوهاب شهیدی پرداختیم و در ادامه زندگی شخصی و حرفه ای منصور نریمان را مرور خواهیم کرد.
نریمان سالهای آخر عمر دلش برای عودنوازی تنگ شده و از درگذشت همقطارانش اندوهگین بود؛ حتی میگفت: «مثل اینکه من هم به آخر خط رسیدهام».
نریمان تنها عود نمینواخت و حتی سر و کارش با موسیقی فقط در حد عودنوازی نبود؛ اتفاقا نقاشی و خوشنویسی هم میکرد، پیانو مینواخت و در سازهای دیگر هم تبحر داشت.
او هیچگاه استاد خاصی در زمینه عودنوازی نداشت، خودش گفته است: «در عود استادی نداشتم، فقط از راه گوش کردن به رادیوی کشورهای همسایه، این ساز را آموختم و به محمد عبدالوهاب (خواننده و نوازنده بزرگ مصری) به رادیو قاهره نامه نوشتم و دربارهی کوک و بعضی مسائل این ساز از او سوالاتی پرسیدم و مسائلی را مطرح کردم. پس از چندی عبدالوهاب در جواب نامهی من نوشت که کوک عود همانی است که خود شما انجام دادهاید و خلاصه کل نظرات من را تأیید کرد.»
البته بیخود نبود که به نریمان «پدر عود ایران» لقب داده بودند؛ چراکه تا جایی که توان داشت هنر خود را به جوانترها آموزش داد.
خودش در تعریف ماجرای اینکه چه شد «پدر عود ایران» لقب گرفت، ماجرایی را تعریف میکرد که یک طرفش به دلخوری او از پایور برمیگشت. نریمان تعریف میکرد: «چند سال پیش یکی از بزرگترین نوازندگان عرب به نام «منیر بشیر» به ایران آمد و قرار بود در تالار وحدت برنامهای در زمینه ساز عود داشته باشد. آن برنامه به زبان فرانسوی اجرا میشد و قاعدتا نیاز به مترجم بود. از اینرو زندهیاد فرامرز پایور(نوازنده شهیر سنتور) مترجم آن برنامه بود. وقتی منیر بشیر به زبان خودش درباره عود صحبت میکرد، شنیدم که کلمه نریمان را بر زبان آورد. اما پایور وقتی جملات او را ترجمه کرد، هیچ اسمی از من نیاورد و این باعث دلخوری شد.
بعدها در روزنامههای خراسان دیدم که نوشته بودند: «حق به حقدار رسید» در واقع منیر بشیر در آن جلسه گفته بود که ساز به امانت دست اعراب بوده است و حالا میخواهیم عود را به صاحب اصلی آن یعنی منصور نریمان برسانیم.
متاسفانه رابطه من و پایور آن زمان خوب نبود و با هم بگو مگو داشتیم اما ترجمهای که پایور کرد به من لطمه نمیزد بلکه به موسیقی کشور لطمه میزد.
خلاصه آن زمان در یکی از جشنهایی که وزیر ارشاد وقت برگزار میکرد، مراسم تجلیلی صورت گرفت و آنجا گفته شد، واجب است که لقب «پدر عود ایران» را به منصور نریمان بدهیم. این لقب به من داده شد و من خیلی خوشحال شدم چرا که زحمت کشیدم و آنهایی که زحمات من را باید درک میکردند، فهمیدند و قدر زحمات من را میدانند.»
پس از ورود اسلام به ایران و بردن ساز عود به کشورهای عرب زبان، ساز عود از چهار سیم به ۱۲ سیم تغییر کرد ولی نریمان به علت اینکه احساس کرده بود ۱۲ سیم برای موسیقی ایران دست و پاگیر است، آن را ۱۰ سیمه کرد.
پدر نریمان پزشک بود اما خود تار، سهتار و نی مینواخت، دستگاههای موسیقی را میدانست و صدای خوشی داشت. اتفاقا نخستین استاد نریمان پدرش بود که با وجود اینکه مشهد شهری مذهبی بود و تعصبات خاصی نسبت به این هنر وجود داشت، به هر طریقی بود موسیقی را به او آموخت.
نریمان موسیقی را بسیار دوست داشت تا حدی که در کودکی به پدرش گفته بود آن را از مادر و پدرش هم بیشتر دوست میدارد.
«یک روز وقتی حدود سه یا چهار سال داشتم، سهتار پدرم را برداشتم و شروع به بازی با آن کردم. پدرم عصبانی شد و سه تار را از دستم گرفت، گفت: «چرا به سازم دست زدی؟» گفتم: «آقاجان آخر این کار را خیلی دوست دارم» اما پدرم گفت: «اگر دوست داری یک ساز برایت میسازم اما نمیتوانی به ساز من دست بزنی.»
خلاصه یک سهتار کوچک برایم درست کردند و نحوه آموختن من این چنین بود که هر قطعهای را که از رادیو میشنیدم، همان موقع مینواختم. حتی آهنگهای سخت را نیز از راه شنیدن مینواختم. پدرم گفت: «پسرم، دوست داری که زحمت زیاد بکشی و در کنار درسهایت موسیقی هم یاد بگیری؟» گفتم: «آقا جان! من خیلی موسیقی دوست دارم.»
پدرم گفت: «حتی از من هم بیشتر؟» گفتم: «بله.» گفت: «از مادرت چی؟» گفتم: «بله. از همه چی بیشتر دوست دارم.»
پدرم گفت: «پس به تو موسیقی یاد میدهم.»»
البته پدرش راههای عجیب اما جالبی را برای آموزش موسیقی به او در پیش گرفته بود تا حدی که دستگاه ابوعطا را از طریق لوله بخاری به او آموزش داد.
«او راههای عجیبی را پیدا کرد تا بتواند به من موسیقی یاد دهد. یادم میآید، ماه رمضان بود که پدرم پشتبام را چراغانی کرد و گفت: این کار را برای تو انجام دادهام و باید در عوض به آنچه میگویم، گوش دهی.
قرار شد، هر شب به پشت بام بروم و آنجا «شبخوانی» کنم. مثلا پدرم میگفت امشب باید ابوعطا بخوانی اما من که نمیدانستم ابوعطا چیست؟ این گونه بود که پدرم در طبقه پایین از طریق لوله بخاری میخواند و من باید گوشم را به انتهای لوله میچسباندم و هرچه پدرم میگفت تکرار کنم.
سرانجام ردیفهای موسیقی را که چیز سادهای هم نیست، یاد گرفتم.»
او از ابتدای تأسیس رادیو در آن فعالیتش را آغاز کرد تا اینکه به هنرستان رفت و تصمیم گرفت موسیقی را به صورت علمی دنبال کند.
استاد او در این مسیر روحالله خالقی بود؛ فردی که نریمان هیچگاه موفق به دیدارش نشد و به گفته خودش هر بار این موضوع را به خاطر میآورد، اندوهگین میشود.
نریمان که هفتهای یک بار به صورت تلفنی از خالقی مشق موسیقی میگرفت، میگفت: «خالقی واقعا کاری کرد که من تسلط کافی به موسیقی را پیدا کردم؛ روزی که به تهران آمدم به قصد دستبوسی خالقی و زیارت او به منزلش رفتم اما فهمیدم او دو سه روزی است که از دنیا رفته است. من هیچگاه خالقی را ندیدم و هر وقت یاد این موضوع میافتم، منقلب میشوم.»
البته منصور نریمان هم همچون بسیاری از بزرگان موسیقی ایران، از مسیری که این هنر در پیش گرفت، ناراضی بود.
او میگفت: «مسلما از شرایط راضی نیستم. دوران طلایی ما به همان دهه ۳۰ باز میگردد و بیشتر آلبومها که پخش میشود مربوط به همان دوره است، اما خوشحالم که امروز موسیقی ما علمیتر شده است.»
به هر حال نریمان همانطور که «حسن ناهید» ـ نوازنده نی و از اعضای گروه پایور ـ گفته بود، حق بزرگی بر گردن موسیقی ایران دارد؛ چراکه به گفته ناهید، پنجاه سال پیش در رادیو نوازندگان عود انگشت شمار بودند اما با فعالیتهای نریمان و تربیت شاگردانی از سوی او، ساز عود رونق بسیاری یافت.
«پدر عود ایران» ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ دار فانی را وداع گفت و در قطعه هنرمندان در کنار شاپور قریب آرام گرفت.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: منصور نریمان ، عود نوازی
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: منصور نریمان عود نوازی پدر عود ایران موسیقی ایران منصور نریمان پدرم گفت ساز عود سه تار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۲۲۸۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
طول خطوط لوله انتقال نفت ایران ۱۰۰۰ کیلومتر افزایش مییابد/ انتقال ۱۳۷ میلیارد لیتر نفت و فرآورده در ۱۴۰۲
مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران از انتقال ۱۳۷ میلیارد لیتر نفت و فرآورده در سال ۱۴۰۲ خبر داد و گفت: از این حجم ۷۱ میلیارد لیتر نفت خام و ۶۶ میلیارد لیتر مربوط به فرآوردههای نفتی بوده است.
به گزارش خبرنگار شانا، ارسلان رحیمی بعدازظهر امروز (چهارشنبه، ۱۲ اردیبهشت) در نشستی با نمایندگان رسانههای خبری، اعلام کرد: در سال ۱۴۰۱، ۱۳۲ میلیارد لیتر نفت و فرآورده در کشور منتقل شده است که این مقدار با رشد ۳.۷ درصدی در سال ۱۴۰۲ به ۱۳۷ میلیارد لیتر رسید.
وی همچنین از انتقال بیش از ۳ میلیارد و ۸۵۰ میلیون لیتر فرآورده به نیروگاههای کشور در سال ۱۴۰۲ خبر داد و افزود: پارسال به ۱۹ نیروگاه کشور سوخت مایع تحویل شده است که امیدواریم با اتصال نیروگاههای جدید ازجمله علیآباد، این تعداد افزایش یابد.
مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران تأکید کرد: با تزریق روانکننده در خط لوله انتقال نفت و فرآوردههای نفتی طی سال ۱۴۰۲، حجم انتقال افزایش یافته است که درنتیجه نیاز به استفاده از روانکننده با بهرهبرداری از خطوط لوله جدید کاهش خواهد یافت.
افزایش نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتری طول خطوط لوله انتقال نفت و فرآورده
رحیمی تصریح کرد: با بهرهبرداری از چهار خط لوله جدید انتقال شامل خط انتقال ۴۴۹ کیلومتری بندرعباس - سیرجان - رفسنجان، ۱۲۵ کیلومتری نظامیه به اهواز، ۹۹ کیلومتری یزد - نائین و ۲۲۰ کیلومتری تبریز - خوی - ارومیه در سال ۱۴۰۳ نزدیک به یک هزار کیلومتر به طول خطوط لوله انتقال نفت و فرآورده کشور افزوده خواهد شد. هماکنون حدود ۱۴ هزار کیلومتر خطوط لوله انتقال نفت و فرآوردههای نفتی در کشور وجود دارد که این متراژ با اضافهشدن خطوط جدید به ۱۵ هزار کیلومتر خواهد رسید.
صرفهجویی یک میلیارد دلاری با انتقال مواد نفتی با خطوط لوله
وی با مقایسه هزینه انتقال نفت خام و فرآورده با خط لوله نسبت به جابهجایی با نفتکشهای جادهپیما گفت: برای انتقال ۱۳۷ میلیارد لیتر مواد نفتی در سال ۱۴۰۲ به ۵.۵ میلیون سفر نفتکش با میانگین طی مسافت هزار و ۲۰۰ کیلومتر رفت و برگشت نیاز داریم.
مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران ادامه داد: برای این حجم از تردد نفتکشهای جادهپیما درمجموع به ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون لیتر گازوئیل نیاز است که در صورت انتقال با خطوط لوله، با احتساب مصرف حدود ۸۰۰ میلیون لیتر از رقم یادشده بهمنظور انجام عملیات انتقال، بیش از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون لیتر سوخت (معادل بیش از یک میلیارد دلار) صرفهجویی میشود. جلوگیری از مخاطرههای زیستمحیطی و آسیبهای جانی از دیگر مزایای استفاده از خطوط لوله انتقال بهجای نفتکشهاست.
روند کاهشی حجم سرقت از خطوط لوله انتقال نفت و فرآوردههای نفتی
رحیمی درباره سرقت از خطوط لوله در سال ۱۴۰۲ گفت: آسیبهای وارده ناشی از سرقت در خطوط لوله انتقال به جان افراد و محیطزیست بسیار زیاد است که تلاش میکنیم این موارد را با استفاده از فناوری و ماشین مهار کنیم.
وی افزود: موارد سرقتی گزارششده در سال ۱۴۰۲ از ۴۷ به ۴۱ رسید که در ۳۵ مورد از این سرقتها برداشت رخ داده است؛ حجم برداشت نفت و فرآوردههای نفتی از خطوط بسیار جزئی بوده و رو به کاهش است، درعینحال تلاش میکنیم با استفاده از تجهیزات روزآمد این موارد را به صفر برسانیم.
مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران همچنین از واگذاری عملیات بهرهبرداری خط لوله گوره - جاسک به شرکت ملی نفت ایران خبر داد و گفت: هدف اولیه این خط لوله صادرات است که در حوزه کاری ما نیست و همکاران ما بهعنوان پایشگر در این پروژه حضور داشتند؛ همچنین این پروژه یک خط لوله انشعابی برای تأمین خوراک نفت خام پالایشگاه بندرعباس خواهد داشت.
این خبر در حال تکمیل است...